Nunavunmi Algunngup Pujuani Utiqtiffaarutikhaq

 

Talvuuna

Aulatitivakhimajuq Taaqhivaliavia 2019mi, Nunavunmi Algunngup Pujuani Utiqtiffaarutikhaq (NCR) akiliktuivakhimajut nampanga kavamatuqatkut algunngup pujuanut taksingit uqhurjuarnikkut uqhurjuanik kaasiliiniklu. Niuvvavingit Nunavunmi akiliktuivaktun nampanganik niuviraangamik uqhurjuarmik.

Talvuuna NCR-kut, GN-kut ikiklijumirutivaktuq akikhaluanganut tapfuminga kavamatuqatkut algunngup pujuanut taksingit taima Nunavunmiutat nanminiqaqtunik akiliktuivakhimajut niuviraangamik. Una iniqhimavakhimajuq ilitagidjutitigun taima Nunavunmiunun piqangittun amigaitunik pidjutikharnik ikiklijumirutikharnik atuqtakharnik uqhurluit taimaitutun aallat Kanadamiut.

 

Qanuq atuqtauvakpaa

Havagviat Nunalingni Kavamatkunnilu Pivikhaqautikkut Uqhurjualiqijikkut Uqhukhanik Havagviat (PPD) tuniqhaivaktun amigaitunik uqhurjuat Nunavunmi. Tuniqhaijiujut, PPD-kut munarihimaaqtun katitirutikharnik kavamatuqatkut algunngup pujuanut taksingit talvuuna Kanadami Maniliqijirjuangit Havagvingit (CRA) talvuuna ukiuq tamaat. Atautimiitun taaksingit PPDnik katitiqhimajut CRA-nun naunairutiqaqhimajuq talvuuna atautimiitun qanuritaakharniklu uqhurjuat PPD-kut niuvrutigijamimgmik.

PPD-kut nuutirivaktut tamaat akikhangit taaksingit niuvviktunut. Tamna NCR-kut, kihiani, PPD-kut nuutiqtitinaqtun nampanga algunngup pujuanut taksingit niuvviktunut. Havagviangit Kiinaujaliqijikkut akilikhivaktun nampanga “takunaittumik.” Taimaittumik, Nunavut Kavamangit akikhilaarutikhangit (tuniffaaqpaktuq) 50 pusanmik kavamatuqatkut algunngup pujuanut taksingit akiliktuihimaanginaqtunik humitkaluaqtiluni niuvvirangamik uqhurjuanik.
 

Talvuuna algunngup pujuanik taaksiutaa

Nunavut Kavamanga ikajukhimaanginaqtun pidjutikhangit kajumiititinahuarniq hilaup allanguqtirninga, ilauplunilu hanaqidjutikharnik ikiklijumiqtitijaangat amirnaqtun algunngup pujuit anianiit.

Algunngup pujuanut akikhait hivuranaqtut anianiit pilurlutik qanurittunik hulipkaidjutikhanik, ilaujut ikulapkaiplutik uqhurjuaqtuqtunik, akitutqijaujut. Taima akikhangit uqhurjuat akiturjumiliqtiluni, inuit kituliqaak nanmniqaqtunik havagviingit piqaqtun maniliqidjutikharnik atuqtakharnik ikiklijumiqtitihimarianganik atuqtaudjutit.

2019mi, Kavamangit Kanadami ilituripkaivaktun algunngup pujuanut taksingit avatingni Kanadami, akiturjumiqhugit akikhangit uqhurjuat taimaitunik kaasiliingit uqhurluit qaffinuanik ssansinik atauhirmik liitaamik. Attautimiitun taaksikhangit naunaiqhimajuq talvuuna qanuq ‘halumaninga’ uqhuqluit itun (qanuqpalaaq halumairuqaqtuq ikiani ikualaaraangami). Halumaitqijaujut uqhurjuat, taimaitun uqhurjuat, taaksiqaqtun anginirmik halumatqijannik uqhurjuanganik, taimaitunik puplaktuqtunik. Tamna taaksingit akingat akiturjumirniaqtuq ukiuq tamaat talvuna aglaat 2022.

Qitiqqautijuq 1	2019	2020	2021	2022
$ / tonne	20	30	40	50
Kaasiliit ($/L)	0.0442	0.0663	0.0884	0.1105
Uqhurjuaq ($/L)	0.0537	0.0805	0.1073	0.1341
Puplaktuqtut ($/L)	0.0310	0.0464	0.0619	0.0774

Tapkuat GN-kut ihuarigaluaqhugu pinahuaqtangat, Nunavummiut ikitqijaujut aallanik aturnikhangat ikiglitikhanginniklu aturnianik uqhurjuakhat tapkuanga hivurarniittut Kanadamiut.

Ungahiktut nunallaani, ikinningat aulapkaidjutikhangit imaalu ikittut manilirutikhangit hivitutqijauniaqtun Nunavummiunut nanminirijainnullu ihuaqhaijamingnik akiturjumiqhimajut akikhangit. Ihumaliurnikkut uvvuna, GN-kut havakhimaarniaqtun ikiklijumirutikharnik akigiluaqtainik kavamatuqatkut algunngup pujua akinga - pijaangat Nunavunmiunun taima nanminiqaqtunik qaffiunik ublurnik ihuarutikharnik atuqtakharnik talvuuna akiturjumiqtuqtukharnik akikhangit.

 

Maniktarvikhaq

Havagviangit Kiinaujaliqijikkut akiliktuihimaanginaqtun Nunavunmi Algunngup Pujuani Utiqtiffaarutikhaq talvanga maniit atuqtakharnin, taima pivaktaingit Maligaliurvingmi ukiuq tamaat.

Akigiluaqtaa utiqtiffaaqtukhangit naunairutiqaqtun atautimiituq algunngup pujuanut taksingit PPDngit atugaqaqtun kavamatuqatkut, taima nanminikkut naunairutiqaqtuq atautimiitun qanuritaangit uqhurjuat Nunavunmiunmi atuqhimaanginaqtun. 

GN-kut havakhimajut NCRnik ikajuutikharnik Nunavunmiunun nuutirutikharnik talvunua kavamatuqatkut algunngup pujuanut taksingit akunikharnik, akiklijumiqhimajut akikhangit uqhurjuat hivutunirmi atuqhimaariangani. Aulatitiniaqtun 2024, GN-kut ikiklijumirniaqtait akingit talvuuna NCR-kut taima pinahuarut atuqtangit aturungnairumitku 2028mi.

 

Aallallu Naunaitkutikhat

Nunavunmi Algunngup Pujuani Utiqtiffaarutikhaq - Aituutikhat Atugakhat
Nunavunmi Algunngup Pujuani Utiqtiffaarutikhaq - Apirijaunginaqtun Apiqqutit
Nunavunmi Algunngup Pujuani Utiqtiffaarutikhaq - Kangiqhidjutikhaq
Piliuqhimajukhamik Tamainnut Kanatian Havaakhainnut Hilaup Aadlanguktirninganunutlu Angiklijumirnikkutlu